گزارش|آینده‌‌ای که به دست قاچاقچیان تباه می‌شود؛ تیغ تیز قاچاقچیان چوب زیر گلوی جنگل‌های اردبیل

در سالیان اخیر بروز مشکلات ناشی از تخریب جنگل‌های کشور نظیر وقوع سیلاب و فرسایش خاک از یک سو و قاچاق چوب به دست خود مردم از سویی دیگر منجر به بریده شدن نفس طبیعت شده و ریه‌های تنفسی محیط زیست را از کار می‌اندازد و در واقع قاچاقچیان با این کار منابع طبیعی را به تاراج می‌برند و نگرانی مردم برای حفظ محیط زیست را تشدید می‌کنند.

استان اردبیل با توجه به دارا بودن شرایط مرزی همه‌ساله در معرض قاچاق چوب قرار می‌گیرد که متأسفانه این موضوع بیشتر به نابودی جنگل‌های استان و محیط زیست دامن می‌زند و قاچاق چوب هر سال یک تهدید جدی برای این استان محسوب می‌شود.

پدیده نامبارک قاچاق وقتی در حوزه چوب رخ‌نمایی می‌کند به معضل شومی تبدیل می‌شود که سرمایه‌های ملی کشور را نشانه گرفته که تنها متعلق به نسل امروز نیست  و آینده را به خطر می‌اندازد.

تلاش‌های انجام یافته توسط کارشناسان و حامیان محیط‌ زیست در راستای تبیین جایگاه جنگل‌های کشور از سوی دیگر، سبب توجه مسئولان به حفظ جنگل‌های کشور با وضع قوانینی در این حوزه شده و تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری در رابطه با حفاظت محیط‌ زیست و منابع‌طبیعی به خصوص در مورد جنگل‌های شمال کشور اهمیت مسئله را عیان می‌کند.

اهمیت مقابله با قاچاق چوب یک نیاز مبرم و اساسی است و نیازمند اقدامات جدی‌تر و برنامه‌ریزی بیشتر است که باید با همکاری خود مردم در توسعه جنگل‌ها نقش‌آفرینی کند و فرهنگ‌سازی در امر صیانت از جنگل‌ها و مبارزه با قاچاق چوب مورد توجه واقع شود.

کارشناسان مسائل محیط زیست بر این باورند که قاچاقچیان چوب که اغلب برای دستیابی به سود کلان اقدام به قطع درختان می‌کنند، از این نکته غافل هستند که در نهایت ضرر این کار در آینده نصیب فرزندان خود خواهد شد، زیرا زمین بدون درخت در تأمین حیات انسان حرفی برای گفتن نخواهد داشت.

این کارشناسان معتقدند که با ورود کرونا به کشور اهمیت به صیانت از طبیعت باید بیش از پیش مورد توجه واقع شود و بی‌توجهی به این مسئله سبب ورود زیان‌های بسیار به سلامتی خود مردم خواهد شد.

با توجه به این که قاچاق درختان جنگلی، چیزی جز تخریب محیط زیست و تهدید زندگی انسان‌ها نیست، نباید اجازه داده شود عده‌ای سودجو و فرصت‌طلب با به خطر انداختن جان دیگر انسانها و گونه‌های جانوری، کسب درآمد کنند.

قاچاق چوب به مثابه از بین بردن حقوق و منفعت مردم است

باقری دوستدار محیط زیست در اردبیل اظهار داشت: قاچاق چوب و قطع بی‌رویه درختان ضربه مهلکی برای از بین بردن حقوق و منفعت مردم است که می‌تواند محیط زیست را تهدید کرده و برای انسان‌ها و گونه‌های جانوری یک خطر بزرگ باشد.

وی ادامه داد: قطع درختان جنگلی خسارت‌های بسیار زیادی را به کشور تحمیل می‌کند و امروز افزایش تقاضا برای مصرف چوب، سبب قاچاق روزافزون این محصول شده و سودجویان و فرصت‌طلبان را بر آن داشته است تا برای درآمدزایی به جان درختان جنگل بیفتند و به اینکه بهره‌برداری از جنگل‌ها باید مطابق با قانون و مقررات تدوین شده باشد، چندان توجهی نداشته باشند.

قطع درختان در اردبیل محرومیت توسعه صنعت گردشگری را به دنبال دارد

طبق گفته‌های محمد درویش، کارشناس محیط زیست در اردبیل ریشه‌های درختان، نقش مهمی در تثبیت خاک دارند و از طرفی نیز درختان جنگلی بهترین کنترل کننده فرسایش بادی و آبی خاک هستند و رطوبت در خاک را حفظ می‌کنند که در صورت تخریب جنگل‌ها و پوشش‌های گیاهی با کوچکترین بارندگی و وزش باد، فرسایش خاک اتفاق افتاده و رطوبت موجود در خاک نیز حفظ نمی‌شود.

وی معتقد است قطع درختان و تخریب مراتع، محرومیت از صنعت گردشگری را نیز به دنبال دارد، اظهار کرد: از یک طرف وجود مشکلات اقتصادی و از سوی دیگر گرانی قیمت چوب و افزایش تقاضای کارخانه‌ها تولید چوب، سبب شده است تا قطع بی‌رویه درختان جنگلی و قاچاق چوب در کشور سیر صعودی پیدا کند.

طبق باورهای درویش به هر میزان که مناظق جنگلی بکر و طبیعی تخریب می‌شود زیستگاه و پناهگاه حیات‌وحش نیز مورد تهدید قرار گرفته و جان گونه‌های جانوری با خطر مواجه شده و در این میان انسان‌ها نیز از این تهدید و خطر مصون نمی‌مانند چرا که جانوران در معرض تهدید به باغات و اراضی زراعی هجوم هجوم آورده و تعارض حیوان به حیوان و حیوان به انسان، اتفاق می‌افتد.

در نگاه به قوانین قاچاق چوب قانون جنگل‌ها و مراتع کشور حمل چوب، هیزم و زغال حاصله از درختان جنگلی در همه نقاط کشور به استثنای داخل شهرها بدون تحصیل پروانه حمل از سازمان جنگل‌بانی ممنوع است و چنانچه مرتکب، فاقد پروانه بهره‌برداری باشد، طبق قانون مجازات مرتکبین قاچاق، تحت تعقیب و مجازات قرار خواهد گرفت.

گلوگاه‌های قاچاق چوب در استان به صورت مستمر رصد می‌شود

در این میان شهامت هدایت مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل اظهار دارد استان اردبیل به خاطر قرارگیری در معرض قاچاق، پاسگاه‌های استان شبانه‌روز در راستای جلوگیری از قاچاق چوب اقدام می‌کنند، اما  حکایت قاچاق چوب همچنان در استان ادامه دارد و اخذ تصمیمات لازم و اساسی در این راستا مبنای کار است.

برای حل مشکل قاچاق چوب، این مسئول معتقد است کنترل گلوگاه‌های قاچاق در استان با هدف جلوگیری از تخریب منابع طبیعی باید در اولویت باشد که از مردم درخواست داریم در در راستای اطلاع‌رسانی همکاری‌های لازم را با ما داشته باشند.

یکی دیگر از مواردی که سبب افزایش موارد قاچاق چوب‌آلات جنگلی شده اجرای طرح ممنوعیت ۱۰ ساله برداشت چوب از جنگل‌ها و افزایش چندین برابری قیمت چوب صنعتی در بازار است که هر روز بیشتر از گذشته به چشم می‌خورد.

در این میان همکاری تشکل‌های غیردولتی و سمن‌ها و استفاده از ظرفیت آن‌ها در امر مقابله با قاچاق چوب‌آلات جنگلی در مناطق مختلف استان به عنوان یک بازوی توانمند نیز مؤثر و تأثیرگذار است که فرصت را از سودجویان خواهد گرفت.

طبق آمارهای به دست آمده در طی امسال بیش از ۵۰۰ اصله از چوب‌آلات جنگلی از قاچاقچیان استان کشف و ضبط شده است و مدیرکل منابع طبیعی استان اردبیل بیشترین آمار ورود چوب‌های قاچاق در طول امسال را از استان‌های همجوار به  بخش هیر عنوان کرد و برخورد با خاطیان را در این زمینه جزو اولویت‌های اساسی عنوان می‌کند.

برخورد جدی و بدون اغماض با قاچاقچیان چوب در اردبیل

در این راستا سیدعبدالله طباطبایی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان اردبیل برخورد با متخلفان محیط زیست و قاچاقچیان چوب را اولویت اساسی دستگاه قضائی برشمرده و صیانت از میراث طبیعی را یک وظیفه‌ای همگانی عنوان می‌کند و اجازه دست‌درازی به طبیعت را به متخلفین نمی‌دهد.

وی همکاری سمن‌ها و مردم را در امر حفاظت از محیط زیست لازم و ضروری می‌داند و تحقق این امر را مستلزم همکاری همه‌جانبه عنوان می‌کند.

برقراری گشت‌های مستمر و اقدامات پیشگیرانه برای قاچاق چوب در استان اردبیل اولویت اساسی است و بهتر است به جای این که برخورد با قاچاقچیان افزایش یابد اجازه داده نشود که که نفس درختی بریده شود که این امر مستلزم فرهنگ‌سازی و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه برای تحقق این مهم است.

ظرفیت دستگاه‌های فرهنگی اردبیل برای جلوگیری از قاچاق چوب استفاده شود

در این باره سعید شهند مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل از معرفی ۶۴ پرونده تخلفات زیست محیطی به مراجع قضائی خبر داد و گفت: در امر فرهنگ‌سازی و صیانت از پایمال‌سازی و تضییع حقوق دیگران باید از ظرفیت دستگاه‌های فرهنگی استان در امر جلوگیری از قاچاق چوب استفاده شود.

وی با اشاره به این که وظیفه این دستگاه گشت و نظارت همه‌جانبه در امر حفاظت از محیط زیست است گفت: انتظار از دستگاه‌های اجرایی استان همکاری با ما برای حفظ طبیعت و امنیت نسل‌های آینده است که امیدواریم مورد توجه واقع شود.

موضوعی که در این زمینه مهم و ضروری به نظر می‌رسد ایجاد دیدگاه و باور درست مردم برای صیانت از طبیعت است، چرا که با قطع هر درخت زندگی چندین هزار نفر در آینده به خطر می‌افتد و کاشتن نهال در این شرایط هر اندازه هم باشد دردی از مشکلات مردم را درمان نکرده و طبیعت دچار روند فرسایشی خواهد شد.

با توجه به این که هر نهال در صورت مساعد بودن تمام شرایط حدأقل ۱۵ سال زمان نیاز دارد که به یک درخت تنومند تبدیل شود بهتر است در امر فرهنگ‌سازی هم به اندازه برخورد با قاچاق چوب برنامه‌ریزی شود و اجازه ندهیم درختان جنگل به همین سادگی قطع شود تا در نهایت به قطع ضربان قلب زندگی ما بینجامد.

گزارش از زهرا رضازاده