رفع مسئولیت یا دغدغه فرهنگی در نامگذاری معابر

شهرخوان: نامگذاری خیابان های شهر به نام مفاخر، اتفاقی است که در تمام دنیا متداول است. در شهرهای کشور ما هم از این دست خیابان‌ها کم نیستند. از علی دایی و مولوی گرفته تا حافظ و سعدی. همچنان هم خیابان‌های شهر تغییر نام می‌دهند و نام مفاخر معاصر بر تابلوی آن‌ها نقش می‌بندد. اما چه قدر هماهنگی بین نام خیابان‌ها و موقعیت مکانی و سوق‌الجیشی آن‌ها وجود دارد؟

شاید اینکه نام خیابانی در شهر عوض شود، برای ساکنان آن خیابان توفیر چندانی نکند، برایشان فرهنگ نباشد اسم خیابان‌شان مثلا نیلوفر سوم باشد یا نام یک شخص مطرح. معمولا وقتی سنخیتی بین نام جدید و هویت خیابان وجود ندارد، مردم ترجیح می‌دهند از همان نام قبلی برای نشانی دادن استفاده کنند. البته زمان هم عامل مهمی در به یاد ماندن نام جدید است اما عاملی دیگر می‌تواند این زمان را کوتاه‌تر کند و آن هماهنگی نام خیابان با هویت فرهنگی آن منطقه است.

چند سالی است که موضوع نامگذاری برخی خیابان‌های پایتخت به نام مفاخر فرهنگی در دستور کار شورای شهر قرار گرفته است. اما در این میان مناقشات بسیاری به پا شد که می‌توان از خیابان‌هایی که قرار بود به نام باباخان، شجریان و …..برخی دیگر از مشاهیر و مفاخر ایرانی نامگذاری شود نام برد.

البته مشخص نیست چه فرآیندی وجود دارد تا شوراهای شهر نامی را برای خیابان‌ها انتخاب کنند اما آن طور که به نظر می‌رسد نام‌گذاری خیابان‌ها براساس سلیقه طیفی از اعضای شورای شهر در هر دوره انتخاب می‌شود که بیشترین رای و قدرت را داشته باشد.

در طول دوره شورای شهر پنجم که اکثر کرسی‌های آن به دست نمایندگان اصلاح‌طلب، افتاده بود، تغییر نام خیابان‌ها به نام مفاخر و مشاهیر ایرانی محبوب در نزد مردم حتی آنهایی که نام و نشان‌شان اغلب در رسانه ملی برده نمی‌شود، مورد توجه بسیار افکارعمومی قرار گرفته است. تغییر نام‌هایی که گاهی حتی با انتقاد خود اعضای شورای شهر روبه‌رو شده است.

اما یکی از حاشیه‌برانگیز‌ترین نامگذاری‌ها، نامگذاری خیابانی به نام استاد محمدرضا شجریان بود که موضوع نامگذاری خیابانی به نام استاد محمدرضا شجریان، استاد آواز ایران، که علاقه‌مندان بسیاری از قشرهای گوناگون جامعه دارد، مطرح شد.

پیرو این وعده، 8 آبان ماه سال گذشته بود که علیرضا پوستی عضو شورای شهر درخواست نامگذاری یکی از خیابانهای شهر اردبیل بنام علیرضا شجریان شد. او در جلسه رسمی شورای شهر اردبیل اظهار کرد: در تکریم و احترام به مقام شامخ استاد فقید موسیقی ایران محمدعلی شجریان، ما به شهردار اردبیل پیشنهاد کردیم تا یکی از خیابان‌ها و میادین این شهر را به نام این استاد پرآواز موسیقی ایران نامگذاری کند.

دوباره اواخر خرداد سال گذشته موضوع تغییر نام برخی از خیابان‌ها بنام های استاد علی سلیمی، ناصر چشم آذر، رحمان اسداللهی، نصرالله ناصح پور، سیروس ابراهیم زاده، حاج باباخان اردبیلی، بهرام اردبیلی، عبدالله توکل، رضا سید حسینی، محمدحسین مهدوی اردبیلی، هوشنگ صمدی، رامبد صدیف، شاه اسماعیل، نبی سروری و… از جمله مشاهیر اردبیل هستند، مطرح شد ولی تاکنون به نتیجه ای نرسیده است.

در بحث نامگذاری خیابان معمولا این انتظار وجود دارد که خیابان محل زندگی آن هنرمند یا خیابان دیگری که به نوعی به حرفه و هنر او مربوط باشد، در نظر گرفته شود یا دست کم در انتخاب آن خیابان با خانواده او یا اطرافیانش مشورت صورت بگیرد اما در اغلب این نامگذاری‌ها می‌بینیم که چنین اتفاقی رخ نداده و نه تنها مشورتی انجام نشده بلکه وقتی خانواده یا اطرافیان آن هنرمند در زمینه نامگذاری آن خیابان خاص، اعتراض و انتقادی داشته‌اند، کوچکترین ترتیب اثری داده نشده است.

به این نکته هم آگاهیم که گاه محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد، مثل اینکه خیابان محل زندگی یا محل کار آن هنرمند به نام یکی از شهیدان عزیز کشورمان باشد که طبیعتا باید خیابان دیگری را در نظر گرفت. با این همه آنچه در چند وقت اخیر شاهد بوده‌ایم، نشان می‌دهد اتفاقا خیابان‌هایی که از این نامگذاری‌ها کنار گذاشته شده‌اند، هیچ یک به نام هیچ شهیدی نبوده‌اند.

آنچه در گذشته رخ داده، این شائبه را در ذهن عموم مردم جامعه ایجاد می‌کند که گویی این نامگذاری‌ها جنبه انجام وظیفه‌ای پیدا کرده و برای رفع تکلیف است و مسئولان شهری چندان در فکر کیفیت این نامگذاری‌ها نیستند و بیشتر به دنبال آن هستند تا این اتفاق به هر شکل و با هر کیفتی رخ بدهد تا به هر حال تنها چند نامگذاری به نام مشاهیر را هم در کارنامه خود داشته باشند.