کاهش خطر ابتلا به سرطان مثانه

در نوجوانی و اوایل جوانی، سرطان بیضه نگرانی اصلی است. یکی از مزایای بزرگ شدن این است که سرطان بیضه کمتر اتفاق می‌افتد اما همان‌طور که این خطر از سر مردان می‌گذرد، آن‌ها با مشکل دیگری مواجه می‌شوند: سرطان پروستات.

با این بیماری‌هایی که به‌خوبی اطلاع‌رسانی شده‌اند تا در صدر فهرست نگرانی‌های مردان قرار بگیرند، غافل شدن از سرطان مثانه به‌راحتی اتفاق می‌افتد اما این یک اشتباه است. سالانه حدود ۵۳ هزار مرد آمریکایی مبتلا به سرطان مثانه تشخیص داده می‌شوند که انتظار می‌رود بیش از ۱۲ هزار نفر به علت بدخیمی جان‌شان را از دست بدهند.

سرطان مثانه چهارمین سرطان شایع در بین مردان و یکی از ۱۰ سرطان مرگبار به شمار می‌آید اما خبر خوبی که وجود دارد این است که تشخیص زودهنگام می‌تواند آن را در نطفه خفه کند و درمان‌های جدید، چشم‌انداز بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته را بهبود می‌بخشد و حالا که صحبت از خبرهای خوب است، خوشحال می‌شوید اگر بدانید می‌توانید با اقدامات ساده خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهید.

چه کسانی سرطان مثانه می‌گیرند؟

بیشتر آقایان. این بیماری در مردان تقریبا سه برابر بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد و خطر ابتلا در مردان سفیدپوست دو برابر مردان سیاه‌پوست است. سن نیز یکی دیگر از عوامل اصلی خطر است؛ این بیماری پیش از شصت‌سالگی چندان شایع نیست اما شیوع آن پیوسته با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.

علل بروز سرطان مثانه چیست؟

تمامی سرطان‌ها به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شوند. درمورد سرطان مثانه، دانشمندان در حال کشف ژن‌هایی هستند که ریسک ابتلا به آن را بالا می‌برند. این فهرست شامل آنکوژن‌هایی است که باعث تحریک سلول‌های بدخیم می‌شوند و ژن‌های بازدارنده تومور که منجر به جهش و از دست دادن توانایی آن‌ها در انجام نقش طبیعی‌شان در مبارزه با رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. تحقیقات از عوامل ژنتیکی دیگر نیز پرده بر‌می‌دارند اما این نقش حیاتی عوامل محیطی را نفی نخواهد کرد.

با بررسی تقریبا نیمی از مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان مثانه، مشخص شد که سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل بروز این بیماری است. بسیاری از سمومی که سیگاری‌ها فرو می‌دهند، در جریان خون جذب و سپس کلیه‌ها آن را در ادرار دفع می‌کند.

از آن‌جا که ادرار پیش از دفع ساعت‌ها در مثانه می‌ماند، دیواره مثانه در معرض تماس طولانی‌مدت با مواد سرطان‌زا قرار می‌گیرد. سیگاری‌ها بیش از دو برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها در معرض ابتلا به این بیماری هستند و کسانی که زیاد سیگار می‌کشند بیشتر از آن‌هایی که کمتر می‌کشند این سرطان کشنده را به سوی خود فرامی‌خوانند اما این خطر در افرادی به تدریج کاهش می‌یابد که این عادت را ترک می‌کنند، حتی اگر سال‌های سال سیگاری بوده باشند.

سموم صنعتی مختلف نیز می‌توانند به سلول‌هایی که به سمت مثانه صف کشیده‌اند، آسیب رسانده و سرانجام منجر به بروز سرطان شوند. در گذشته، کارگران صنایع لاستیک، رنگ، برق و نساجی در معرض خطر شدید ابتلا به این بیماری بودند اما اکنون مقررات ایمنی جدید در محل چنین کارهایی به مراتب بهبود یافته است.

از دیگر عوامل غیرشایع می‌توان به درمان طولانی‌مدت با سیکلوفسفامید (سایتوکسان) و مصرف بیش از حد مسکن‌های فیناسیتین (استامینوفن) اشاره کرد. به نظر می‌رسد پرتودرمانی برای سرطان پروستات نیز در سال‌های آتی خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد.

با این‌که دُزهای بالای شیرین‌کننده‌های مصنوعی در حیوانات می‌توانند منجر به سرطان مثانه شوند، شواهدی برای بروز این مسئله در انسان وجود ندارد. گرچه عوامل دیگری در رژیم غذایی می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند. دود سیگار و دیگر سموم با آسیب رساندن به دی‌ان‌ای و تغییر در ساختار و عملکرد ژن‌ها باعث بروز سرطان مثانه می‌شوند.

سرطان مثانه چه علائمی دارد؟

شایع‌ترین علامت سرطان مثانه، هماتوری شدید یا وجود خون در ادرار است که با چشم غیرمسلح دیده شود. یافته‌های دیگری که معمولا منجر به تشخیص می‌شود هماتوری میکروسکوپی است، گلبول‌های قرمز خون در ادرار که تعدادشان آن‌قدر کم است که دیده نمی‌شوند اما می‌توانند در طول آزمایش‌ها نمونه‌برداری از ادرار شناسایی شوند.

در هر صورت، خون‌ریزی می‌تواند مداوم یا متناوب باشد؛ اگرچه خونریزی قابل مشاهده همیشه هشداردهنده است، مقدار خون نمی‌تواند پیش‌بینی‌کننده شدت بیماری باشد. و گرچه خونریزی ادرار همیشه می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد، شرایط دیگر بیشتر مورد غفلت واقع می‌شوند.

درواقع سنگ کلیه، عفونت پروستات، مثانه یا کلیه حتی دلایل شایع‌تری برای بروز خون در ادرار هستند؛ در موارد کمتری سرطان کلیه، سرطان پروستات، تروما، کم‌خونی داسی‌شکل و دیگر بیماری‌ها هم می‌توانند مسئول باشند. اگرچه سرطان مثانه بیشتر اوقات بدون درد است، گاهی می‌تواند باعث سوزش، نیاز فوری به ادرار یا تکرر ادرار شود.

مردانی که در صورت عدم وجود عفونت ادراری این علائم را دارند همیشه باید برای سرطان مثانه چک شوند. در موارد غیرمعمولی از ابتلا به بیماری پیشرفته، علائم اولیه سرطان مثانه می‌تواند درد شکم، کمر و استخوان یا کاهش وزن باشد.

چطور بیماری را کشف کنیم؟

دو عامل در اثبات تشخیص سرطان مثانه دخالت دارند: حذف دیگر علل شایع هماتوری و شناسایی تومور مثانه. اولی بستگی به کشت ادرار دارد که عفونت مثانه یا کلیه را رد کند و یک آزمایش رکتال دیجیتال، معمولا با یک تست پادگن ویژه پروستات (PSA) برای بررسی هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات و سرطان پروستات.

تصویربرداری می‌تواند با حذف دیگر بیماری‌ها و ارزیابی خود مثانه کمک‌کننده باشد. اگرچه سونوگرافی همچنان می‌تواند مفید باشد، اشعه ایکسِ مرسوم عمدتا با سی‌تی‌اسکن‌های مارپیچی جایگزین شده که می‌توانند سنگ کلیه، سرطان کلیه و سرطان مثانه را تشخیص دهند، به‌خصوص اگر فراتر از دیواره مثانه گسترش پیدا کرده باشد. معمولا تشخیص سرطان مثانه بستگی به سیستوسکوپی دارد.

عملی که معمولا در مطب پزشک با استفاده از یک لوله نازک انعطاف‌پذیر فیبر نوری انجام می‌شود که سیستوسکوپ نام دارد. پس از انجام بیهوشی موضعی، اورولوژیست این لوله را از طریق مجرای مثانه به مثانه وارد می‌کند و می‌تواند از این طریق مثانه را ببیند و عکسبرداری کند و از طریق اتصال ابزارهای کوچک به آن از دیواره مثانه نمونه‌برداری کند که مهم‌ترین گام است. سیستوسکوپی یک استاندارد طلایی برای تشخیص سرطان مثانه اما تهاجمی است.