سرمای نفسگیر قاتل حیوانات شهری

شهرخوان: این زمستان، برف و سرما بیشتر از هر دو دهه اخیر رخ‌نمایی کرده، دمای زیر صفر علاوه بر مشکلاتی که در زندگی مردم به‌وجود آورده، حیات وحش را هم در وضعیت سختی قرار داده است. حیواناتی که اگر از گرسنگی عبور کنند، گاهی به‌دلیل یخ‌زدگی‌های شبانه جانشان را از دست می‌دهند. از حیوانات شهری مثل گربه‌ها، پرنده‌ها ‌ گرفته تا حیوانات وحشی‌تر شامل کل، میش و قوچ، حتی گرگ و شغال و روباه، همه آسیب‌پذیرتر شده‌اند. سازمان محیط‌زیست از مردم می‌خواهد که درصورت دیدن حیوانات وحشی در نزدیکی محل سکونت، با شماره1540 تماس بگیرند، اما حیوانات خیابانی این روزها جز مهربانی مردم، حمایت دیگری ندارند. لانه‌سازی و غذارسانی مناسب و اصولی، مهم‌ترین توصیه‌ای است که در این روزهای یخبندان درباره این حیوانات صورت می‌گیرد. البته برخی می‌گویند غذا دادن به حیوانات چرخه طبیعت را به هم می‌زند، اما حامیان حیوانات معتقدند در شرایط سرمای فعلی، حداقل تأمین غذا به اندازه یک ظرف آب تمیز و یک تکه نان خشک می‌تواند نجات‌شان دهد. غذا ندادن هم نه‌تنها به کاهش جمعیت این حیوانات کمکی نمی‌کند، بلکه نقصان ژنتیک در خودشان و تولدهای جدید به‌وجود می‌آورد. ‌

نجات جان و سلامت حیوانات

همه داستان البته سرمای نفسگیر این روزهای زمستان برای حیوانات شهری نیست، روی دیگر هم دارد. حامیان حیوانات شهری این روزها فعال‌تر شده‌اند؛ شب‌ها به دل بیابان و خیابان‌های تاریک می‌زنند تا مرگ همین گربه‌ها و پرنده‌های مانده در سرما را متوقف کنند. یکی از آنها سیدمهدی طباطبایی، روحانی حامی حیوانات و فعال در نقاهتگاه حیوانات آسیب‌دیده است که به‌گفته خودش، همین شنبه شب در ورامین به داد گربه‌ای رسیده که با دست شکسته در سرمای هوا گیر افتاده بود. در راه بازگشت هم حیوانی‌دیگر را در بیابان‌های اطراف تهران پیدا کرده که چند توله داشته، اما درماندگی و گرسنگی نای شیردادنش را از او گرفته بود. این طلبه درباره وضعیت این روزهای حیوانات شهری می‌گوید: «سرما دسترسی حیوانات به غذا را کاهش می‌دهد و این در حالی است که اگر غذای کافی به پرنده‌ها، گربه‌ها و سگ‌ها برسد آسیب کمتری خواهند دید. نمی‌توان گفت که رسیدگی به این حیوانات تنها وظیفه شهرداری‌هاست، بلکه همه مردم باید از آنها حمایت کنند. البته شهرداری‌ها باید این موضوع را مدیریت و ساماندهی کنند، اما به‌دلیل مواردی ازجمله تأمین بودجه، تغییر مدیران و تغییر سیاست‌ها این اقدامات اگر با تمرکز بر حمایت‌های مردمی و فعالیت انجمن‌های مردم‌نهاد صورت بگیرد، استمرار بیشتری خواهد داشت. ضرورت این امر هم آگاهی‌بخشی و فرهنگسازی است.»

طباطبایی درباره اینکه چه روش‌هایی منجر به حفظ بهتر این حیوانات در شرایط فعلی خواهد شد، چنین توضیح می‌دهد: «غذارسانی اصولی و درست به این حیوانات هم جان آنها را از سرما و مرگ نجات می‌دهد، هم شیوع بیماری را کم می‌کند. اصولی به این معنا که هر جایی به این حیوانات غذا داده نشود، مثلاً کنار خیابان چون احتمال تصادف وجود دارد. هر غذایی هم داده نشود و غذا دادن هم به‌گونه‌ای نباشد که چهره شهر را کثیف و آلوده کند. به جز غذارسانی، لانه‌سازی برای این حیوانات هم این روزها مناسب است که تجهیزات چندانی نمی‌خواهد، حتی با یک جعبه ساده موز.»

این فعال حوزه حیوانات شهری، همچنین ایجاد اورژانس حیوانات را یک ضرورت می‌داند و تأکید می‌کند: «چنین چیزی نشان‌دهنده اعتلای جامعه است. یک شهر توسعه‌یافته نسبت به حیوانات مهربان است و در این‌باره همه باید پای کار بیایند. نقاهتگاه‌های حیوانات هم باید افزایش پیدا کند. با حمایت خیرین، هزینه‌ها و اقدامات درمانی حیوانات آسیب‌دیده در کلینیک‌های دامپزشکی تأمین و انجام می‌شود اما بسیاری از آنها پس از جراحی یا درمان، جایی برای ماندن و بهبودی کامل ندارند. ما چنین اقامتگاهی را در قم راه‌اندازی کرده‌ایم، اما ظرفیت‌مان محدود است و تنها حیواناتی را می‌پذیریم که از مناطق محروم اطراف خودمان می‌آیند.»

گربه‌ها بیشتر می‌میرند

گربه‌ها در این میان بیشتر در معرض آسیب هستند، چرا که نسبت به سگ‌ها مقاومت کمتری دارند و بیشتر یخ می‌زنند. این نکته را هم رسا میرزایی، فعال حوزه حیوانات می‌گوید: «این روزها چه بهتر که مردم برای این حیوانات آب تمیز و غذا تأمین کنند؛ غذایی که می‌تواند اندازه یک کف دست نان خشک هم باشد. اگر موتورخانه و پارکینگ هم دارند، می‌توانند مکانی را برای این حیوانات درست کنند که حداقل شب‌ها از سرما در امان باشند. حیوانات همشهریان ما هستند و اگر به آنها رحم نکنیم ظلم مضاعف است. این در حالی است که طرح‌های عقیم‌سازی این حیوانات به خوبی انجام نمی‌شود و در وضعیت فعلی که آنها غذای کافی برای خوردن ندارند، نسلی که از آنها متولد می‌شود، ضعیف‌تر و بیشتر در معرض بیماری و مرگ قرار دارد.»

چه غذایی به حیوانات شهری بدهیم

غذارسانی و لانه‌سازی مهم‌ترین اقداماتی است که این روزها می‌تواند جان حیوانات شهری را از سرما نجات دهد. غذای مناسب برای کبوترها گندم، برای گنجشک‌ها ارزن و برای کلاغ‌ها هم خرده گوشت و ضایعات مرغ و گوشت است.

حامیان حیوانات توصیه می‌کنند که برای گربه‌ها هم غذاهای حاوی استخوان گذاشته نشود، جگر مرغ هم نباشد، چون باعث بیماری است. غذای خشک، برنج یا کمی گوشت بدون استخوان برای غذارسانی به گربه‌ها مناسب‌تر است. ‌