گلاب گیری کاشان

طبق اسناد تاریخی، مبدأ تولید گلاب، ایران بوده است. گل محمدی یا گل سرخ از گیاهان بومی ایران به شمار می‌رود و تا حدود ۳۵۰ سال پیش غیر از ایران در منطقه دیگری وجود نداشته است. در دوره صفوی، گل سرخ به همراه دستگاه‌های ویژه گلابگیری، از ایران به ترکیه، سوریه و بلغارستان صادر شده است. در قرن هشتم و نهم میلادی، گلاب از مهم‌ترین کالاهای تجاری ایران بوده و از طریق جاده ابریشم به چین و هند صادر می‌شد. ایرانیان اولین کسانی بودند که به روش تقطیر، از گل سرخ اسانس گلاب به دست آوردند و این روش را به جهانیان آموختند.

امروزه بیش از 200 کارگاه گلاب گیری در منطقه شمال اصفهان، آران و بیدگل و کاشان وجود دارد. گلاب گیری در کارگاه‌های سنتی روش جالبی دارد. گلابی که در این کارگاه‌ها تهیه می‌شود درصد خلوصش متفاوت است؛ مثلاً گلابی مخصوص در قمصر تهیه می‌شود که فقط برای شست‌وشوی خانه خدا در ایام حج است. شست وشوی قبور ائمه(ع) نیز با این گلاب صورت می‌گیرد.

انواع گلاب کاشان

انواع گلاب‌ در کاشان زیاد است. گلاب سنگین، گلاب سبک، گلاب دوآتشه، گلاب سه آتشه و گلاب پس آب معروف‌ترین آنها هستند.

گلاب سنگین: گلاب سنگین به‌دلیل غلظت خوب و کیفیت بالا مصرف خانگی دارد و گلاب ممتاز یا درجه یک است. برای تهیه گلاب سنگین تقریباً ۸۰ لیتر آب داخل دیگ مسی می‌ریزند و بعد از به جوش آمدن ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم گل سرخ به آن اضافه می‌کنند. با این روش ۴۰ لیتر گلاب سنگین به دست می‌آید.

گلاب سبک:گلاب سبک برای مصرف خانگی است و در مقایسه با گلاب سنگین یا درجه یک، غلظت و عطر کمتری دارد. برای تهیه گلاب سبک ۸۰ لیتر آب داخل دیگ مسی می‌ریزند و بعد از به جوش آمدن ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم گل سرخ به آن اضافه می‌کنند؛ با این روش ۴۰ لیتر گلاب سبک به دست می‌آید.

گلاب دوآتشه : برای تولید گلاب دوآتشه به‌ جای آب از گلاب استفاده می‌کنند به این شکل که گل‌های محمدی و گلاب را در دیگ مسی می‌ریزند و به این ترتیب فرایند تقطیر دوبار انجام می‌شود. این گلاب، غلظت بالایی دارد و ممکن است طعم تلخ و گس آن موردپسند همه نباشد.

گلاب سه آتشه : در تهیه گلاب سه آتشه گل‌های محمدی و گلاب دوآتشه را در دیگ مسی می‌ریزند و فرایند تقطیر را انجام می‌دهند.

گلاب پس آب: درصورتی‌که بعد از عمل تقطیر و گلابگیری دوباره روی تفاله‌های گل‌محمدی باقی‌مانده در دیگ، آب بریزند و تفاله‌ها تقطیر شوند، گلابی رقیق به نام گلاب پساب تولید می‌شود که کیفیت و عطر کمتری در مقایسه با سایر گلاب‌ها دارد.