خودکشی رفتاری بدون هدف نیست

در حالی ۱۰ درصد از مرگ های جهان مربوط به‌خودکشی است که این میزان رقمی حدود ۸۰۰ هزار نفر در جهان را در برمی‌گیرد و خودکشی جزو ۱۰ عامل اصلی مربوط به مرگ در جهان محسوب می‌شود.

آمار خودکشی‌ در ایران به نسبت جهان، میزان کمتری را نشان می‌دهد؛ به‌طوری که این رقم در ایران حدود 5 نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر بوده است، حال آنکه در جهان رقمی بیش از ۱۲ نفر بین هر ۱۰۰ هزار نفر است.

شاید به همین دلیل هم باشد که روز ۱۰ سپتامبر به نام «روز پیشگیری از خودکشی» نام گرفته تا به بهانه‌ای برای پرداختن به این آسیب اجتماعی که دارای ریشه‌های متعدد است و نیز عوامل ایجاد و پیشگیری‌کننده آن، تبدیل شود.

خودکشی در بین همه طبقات اجتماعی اتفاق می‌افتد اما زنان بیشتر از مردان اقدام به آن می‌کنند؛ خودکشی در مردان بیشتر از زنان سبب مرگ می‌شود.

می‌توان گفت خودکشی خود یکی از اختلالات روان‌شناسی و مشکلات سلامت فرد محسوب می‌شود. فردی که خودکشی می‌کند، تحمل شرایط نابسامان زندگی و توانایی حل مشکل را ندارد؛ به عبارت دیگر می توان گفت فرد، خودکشی را تنها راه حل ممکن برای نجات از سردرگمی و پریشانی خود می بیند.

شاید تا به حال فکر می کردید که افرادی که خودکشی می‌کنند؛ بی هدف این کار را انجام می‌دهند اما این‌طور نیست. خودکشی رفتاری بدون هدف نیست، در مواردی فرد درگیر مشکلاتی می‌شود که نمی تواند راه حلی برای آن ها پیدا کند و توانایی روبه رویی با آن مسئله و موقعیت را ندارد.

در این مورد بخوانید: وقتی آرزوی مرگ می کنید

در بعضی مواقع نیازها، آرزوهای برآورده نشده و خواسته‌های فرد تأثیرات منفی بسیاری بر افکار و ذهن آن‌ها می‌گذارد که او را درمانده می‌کند. به طور مثال می‌توان گفت در افرادی که افسردگی شدید دارند، احتمال خودکشی خیلی زیاد است. از جمله مشکلات روانی که ممکن است سبب خودکشی فرد شود می‌توان به اضطراب، اختلالات شخصیت، سوءمصرف مواد و الکل، شخصیت مرزی، اسکیزوفرنی اشاره کرد.

خودکشی نه تنها باعث رنجش عظیم در بازماندگان فرد قربانی می‌شود، بلکه انسجام جامعه را نیز تهدید می‌کند. پس آشنایی با علائم خودکشی، به شما کمک می‌کند که در مواجهه با فردی که قصد خودکشی دارد و پیشگیری از خودکشی، عملکردی موفقیت‌آمیز داشته باشید.

جلوگیری از اقدام به خودکشی

سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درخصوص عوامل و راه های جلوگیری از آن می‌گوید: زمانی که از خودکشی حرف می‌زنیم منظور رفتارهای عامدانه‌ای است که منجر به فوت او می‌شود. دو اصطلاح «خودکشی» و «اقدام به خودکشی» وجود دارد؛ اما واژه خودکشی به این معناست که فرد با این اقدام فوت کرده است. هر دوی این اصلاحات رفتار عامدانه‌ای است که افراد انجام می‌دهند تا به زندگی خود پایان دهند.

وی تصریح می‌کند: به طور عمومی در بحث اقدام به خودکشی، زنان چند برابر مردان به این عمل دست می‌زنند اما در خودکشی منجر به فوت مردان آمار بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند. در برخی کشورها خودکشی در سنین بالا بیشتر است اما در ایران طبق آمار بالاترین فراوانی مربوط به خودکشی بین ۱۵ تا ۳۹ سال رخ می‌دهد.

شرایط اقتصادی و اقدام به خودکشی

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران ادامه می‌دهد: خودکشی در افراد با تحصیلات بالا کمتر بوده و تحصیلات افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند معمولاً از افراد با تحصیلات بین مقطع راهنمایی و متوسطه هستند. در بین مشاغل نیز درصد افرادی که دارای مشاغل آزاد هستند و اقدام به خودکشی می‌کنند بیشتر است و شرایط اقتصادی هم نقش تعیین‌کننده‌ای در این موضوع دارد.

وی اضافه می‌کند: اگرچه خودکشی مانند بسیاری از پدیده‌های اجتماعی تک‌عاملی نیست، اما از علل خودکشی در افراد می‌توان به شکست در کار، زندگی، تحصیل، مصرف موادمخدر و انجام جرم، احساس تنهایی و پوچی، مورد تجاوز قرار گرفتن، بیماری‌های صعب‌العلاج و اختلال‌های روانی اشاره کرد؛ افسردگی نیز یکی از عوامل مؤثر در اقدام به خودکشی افراد است که از سایر عوامل نقش بیشتری دارد.

موسوی‌چلک می‌گوید: بهترین راه کمک به افرادی که قصد خودکشی دارند، ارجاع این افراد به منابع اجتماعی و مداخله‌ای و متخصصان مرتبط است. پس از معرفی این افراد به متخصصان ارائه‌دهنده خدمات، نوع برخورد اطرافیان با افرادی که اقدام به خودکشی کردند نیز بسیار مهم است؛ تحقیر، تمسخر و سرکوفت کمکی به حال این افراد نمی‌کند و حتی ممکن است در بسیاری از مواقع نوع ترحم اطرافیان در تشدید این موضوع تأثیرگذار باشد.

ضرورت افزایش مهارت‌های زندگی

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران ادامه می‌دهد: مهم‌ترین راه پیشگیری از اقدام به خودکشی، افزایش قابلیت‌ها و مهارت‌ها در زندگی این افراد است. مهارت‌هایی نظیر کنترل خشم، افزایش تاب‌آوری، کنترل بحران، مهارت استفاده از منابع اجتماعی، افزایش مهارت‌های خودمراقبتی، حضور در جمع و برنامه‌های گروهی و در سطح کلان افزایش سرمایه و نشاط اجتماعی، افزایش سواد و سلامت روانی و افزایش سواد اجتماعی می‌تواند به پیشگیری از خودکشی کمک کند و یکی از راه‌های مهم در بحث پیشگیری استفاده از تمام ظرفیت‌ها برای ارائه اطلاعات صحیح، به موقع و متناسب با مخاطب است.

وی تاکید می‌کند: دارودرمانی می‌تواند به این افراد کمک کند زیرا برخی از افراد در شرایطی قرار دارند که نیازمند مداخله روانپزشکان هستند، با تشخیصی که روان‌پزشکان می‌دهند می‌توانند مداخلات درمانی را انجام دهند. ممکن است برای همه افراد نیاز به دارو نباشد و این به تشخیص روان‌پزشک بازمی‌گردد.